Ήδη από το 1769-70 με την εξέγερση της Πελοποννήσου από τους Ορλόφ, η Κορώνη πλήρωσε ακριβά τη λαχτάρα των κατοίκων της για απελευθέρωση. Η μεν πόλη πολιορκήθηκε τον Μάρτιο του 1770 από τους Ορλόφ, αλλά το κάστρο δεν έπεσε και οι Τούρκοι της πόλης σκληροί και αποφασισμένοι δε δίστασαν να αιματοκυλήσουν τους Έλληνες κατοίκους της πόλης.
Έκτοτε, ενώ οι Τούρκοι της Κορώνης σύναζαν θησαυρούς στο κάστρο, οι Έλληνες εργάζονταν μυστικά για την εθνική ανάσταση. Πολλές οικογένειες στην Κορώνη είναι μυημένες στη Φιλική Εταιρεία στις παραμονές της Εθνεγερσίας (Καράπαυλοι, Σακκόπουλοι, Δαρειώτες, Αρώνης, Γεωργόπουλοι Σπουργίτες, Βουρνάς κ.ά.).
Όταν πάρθηκε το κάστρο της Καλαμάτας ξεσηκώθηκαν οι κάτοικοι στα Βουνάρια Κολωνίδων με τους Καράπαυλο και Δαρειώτη. Ήταν τα πρώτα μικροεπεισόδια. Όμως και οι Τούρκοι της Κορώνης αντέδρασαν πονηρά: κάλεσαν τον επίσκοπο Κορώνης Γρηγόριο, αμέσως μετά την πανηγυρική Θεία λειτουργία της 25ης Μαρτίου 1821, να παρουσιαστεί στον αρχιαγά. Όταν ο επίσκοπος πήγε στο κάστρο συνελήφθη μαζί με το διάκο του και έναν ακόμα κληρικό ως όμηρος. Και όταν τα επεισόδια άρχισαν να γενικεύονται, οι Τούρκοι κατακρεούργησαν ζωντανό τον αρχιερέα και τους δύο κληρικούς που είχαν στο κάστρο. Τα πτώματά τους τα πέταξαν στα νότια βράχια του κάστρου, στο «ρεσάλτο». Η πολιορκία του κάστρου συνεχίζεται, αλλά οι Τούρκοι ανεφοδιάζονται από την θάλασσα και κρατούν το κάστρο αποτελεσματικά. Από την άλλη, οι πολιορκητές είναι σχεδόν ανοργάνωτοι, άοπλοι, και χωρίς στρατηγικά σχέδια… Έτσι η αρχική πολιορκία εκφυλίζεται σε χερσαίο αποκλεισμό.
Το 1823 κατέβηκε από τη Ρωσία ο αρχιμανδρίτης Άνθιμος Ζερμπίνος φέρνοντας χρήματα για την οργάνωση πολιορκίας και εφόδου κατάληψης του κάστρου. Το 1824 προετοιμάζεται μυστικά μια καταδρομική επιχείρηση. Παράλληλα οι Κορωναίοι πρόκριτοι εκδίδουν προκήρυξη. Και στις 14 Φεβρουαρίου 1824 αρχίζει η νυχτερινή έφοδος. Αλλά μια διαμάχη με τους Βούλγαρους μισθοφόρους καταστρέφει την απόπειρα. Κατά την τελική έφοδο, όσοι Κορωναίοι ανέβηκαν στο κάστρο συνελήφθησαν και σφαγιάστηκαν. Το κάστρο δεν πάρθηκε.
Σε βιβλίο που εξιστορεί τα γεγονότα του πρωινού εκείνου αναφέρονται τα εξής: «…Τον Ιανουάριο του 1824, όλοι οι πρόκριτοι και οι καπεταναίοι της επαρχίας Κορώνης, συγκεντρώθηκαν στα Βουνάρια, που ήταν η έδρα του επαρχείου της δημογεροντίας, και αποφάσισαν να καταλάβουν το κάστρο με έφοδο. Συγκέντρωσαν δύναμη από 100 Κορωναίους, 205 έμμισθους Βουλγάρους υπό τον Κώστα Σέρβο, 50 Ρουμελιώτες υπό τον Γρίβα, στον οποίον οι πρόκριτοι υπεσχέθησαν μεγάλη αμοιβή και δώρα και λίγους Μανιάτες υπό τους Μαυρομιχαλαίους. Η έφοδος έγινε ίσως στις 14 Φεβρουαρίου. Πενήντα Κορωναίοι, με ανεμόσκαλες ανέβηκαν στα τείχη και μπήκαν στο κάστρο. Κάλεσαν τότε τους συμμάχους να ανέβουν και αυτοί, αλλά υπό τον Γρίβα και τον Σέρβο δεν ακολούθησαν. Ο Γρίβας την κρίσιμη αυτή στιγμή ζήτησε εκατό χιλιάδες ρούβλια και, παρά τις παρακλήσεις και υποσχέσεις του βουλευτή Ηλία Καράπαυλου, έφυγαν όλοι εκτός από τους Κορωναίους. Μόλις οι Κορωναίοι αντελήφθησαν αυτό, προσπάθησαν να κατέβουν από τα τείχη. Μερικοί όμως δεν μπόρεσαν, έμειναν ίσως 13 που οχυρώθηκαν σε ένα σπίτι επί τρεις ημέρες. Την Τρίτη ημέρα, οι Τούρκοι έριξαν λάδι και πίσσα στο σπιτάκι και του έβαλαν φωτιά και τα παλικάρια έγιναν ολοκαύτωμα στο βωμό της Ελευθερίας. Τραγικός ο επίλογος της περίφημης εφόδου ή ‘ρεσάλτο’, όπως είναι γνωστή. Το όνομα αυτό φέρει και η θέση όπου έγινε το σκαρφάλωμα και η είσοδος στο κάστρο. Είναι η ίδια θέση όπου κατακρεουργήθηκε και πετάχτηκε ο τελευταίος επίσκοπος Κορώνης Γρηγόριος Μπίστης, τον Ιούλιο του 1821…».
Ένα χρόνο μετά, όταν ο Ιμπραήμ αποβιβάστηκε στη Μεθώνη, τα πράγματα δυσκόλεψαν περισσότερο για τους Κορωναίους και όλη τη Μεσσηνία. Μόνο μετά τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου (20/10/1827) φάνηκε να ροδοχαράζει η λύτρωση της απελευθέρωσης για τη Μεσσηνία. Και στις 25 Σεπτεμβρίου του 1826 φτάνει στον Μεσσηνιακό Κόλπο ο γαλλικός στόλος του Μεζόν. Τότε οι Τούρκοι παρέδωσαν επίσημα το κάστρο στο Νικηταρά Σταματελόπουλο, που έγινε ο πρώτος φρούραρχος της απελευθερωμένης Κορώνης (18/10/1828).